Bệnh ORT trên gà hiện đang trở thành cơn ác mộng đối với người chăn nuôi trong giai đoạn giao mùa. Tuy không gây chết nhiều, nhưng bệnh lây lan khá nhanh, gây thiệt hại kinh tế lớn và ảnh hưởng đến chất lượng nông sản.
Giới thiệu chung về bệnh ORT trên gà
Theo tham khảo từ những người tham gia SV388 trực tiếp, bệnh ORT là một bệnh hô hấp truyền nhiễm do vi khuẩn Ornithobacterium rhinotracheale gây ra. Đây là loại vi khuẩn gram âm, hình que, có khả năng tồn tại trong môi trường và truyền nhiễm qua tiếp xúc trực tiếp giữa gà bệnh và gà khỏe.
Bệnh thường gặp ở gà thịt và gà đẻ từ 4 tuần tuổi trở lên, nhưng nguy cơ cao nhất là ở gà đang phát triển nhanh hoặc đàn gà nuôi mật độ cao. Bệnh phát triển dưới dạng cấp tính, bán cấp hoặc mạn tính, với mức độ nghiêm trọng khác nhau tùy thuộc vào điều kiện nuôi, sức đề kháng của gà và yếu tố môi trường.
ORT là bệnh phổ biến trên toàn thế giới và có thể xảy ra ở đàn nuôi công nghiệp lẫn nông hộ, gây thiệt hại kinh tế đáng kể nếu không được kiểm soát.
Nguyên nhân gây bệnh ORT
Theo như những người tham gia đá gà đòn cho biết, nguyên nhân chính là vi khuẩn Ornithobacterium rhinotracheale, xâm nhập vào đường hô hấp trên của gà và gây viêm niêm mạc mũi, họng, khí quản, phế quản và phổi. Bên cạnh đó, một số yếu tố thuận lợi làm bệnh bùng phát nhanh hơn:
- Yếu tố môi trường: Chuồng trại ẩm ướt, thiếu thông thoáng, nhiều bụi, khí độc (NH3) sẽ làm niêm mạc hô hấp bị tổn thương, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập. Chuồng bẩn, vệ sinh kém, nước uống ô nhiễm tăng nguy cơ lây nhiễm.
- Yếu tố stress và dinh dưỡng: Stress do vận chuyển, thay đổi môi trường, mật độ nuôi cao làm giảm khả năng miễn dịch của gà. Thiếu vitamin A, E, B và khoáng chất làm suy giảm sức đề kháng, khiến gà dễ mắc bệnh hơn.
- Đồng nhiễm: Bệnh ORT thường nặng hơn khi gà đồng nhiễm virus Newcastle, virus cúm gia cầm, Mycoplasma gallisepticum hoặc E. coli, khiến triệu chứng hô hấp trầm trọng, tăng tỷ lệ chết và khó điều trị.
- Cơ chế lây truyền: Lây truyền chủ yếu qua đường hô hấp và tiếp xúc trực tiếp giữa gà bệnh và gà khỏe. Vi khuẩn cũng có thể tồn tại trong bụi, chất độn chuồng, nước uống và truyền từ đàn này sang đàn khác.
Triệu chứng của bệnh ORT ở gà
Bệnh thường biểu hiện cả bên ngoài và bên trong ở gà.
Triệu chứng bên ngoài
- Do vi khuẩn xâm nhập vào đường hô hấp, gà thường gặp tình trạng khó thở, thở hổn hển, thở gấp. Lúc này, gà phải há miệng để thở.
- Thường uể oải và mệt mỏi. Triệu chứng này có thể bị nhầm lẫn với các bệnh như uể oải ở gà; loãng xương ở gà mái;…
- Chất nhầy thường xuất hiện trong khoang mũi và miệng. Trong những trường hợp nghiêm trọng hơn, u nang thường hình thành phía sau mắt.
- Sốt cao, chán ăn và sụt cân nhanh.
- Khuôn mặt sưng lên, thường kèm theo chảy nước mắt.
- Những con gà mắc bệnh này thường chết với bụng ngửa lên.
Triệu chứng bên trong
- Viêm phổi, biến chứng nghiêm trọng hơn thường xảy ra với mủ và gan to.
- Trong khí quản và thực quản, có một lớp chất nhầy dính và dày lên xung quanh thành ống.
- Các triệu chứng bên trong rất giống với bệnh ILT ở gà nên thường bị nhầm lẫn.
Tác hại của bệnh ORT
Bệnh ORT gây ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp đến đàn gà:
- Giảm năng suất và tăng trưởng: Gà ăn ít, hấp thu kém chất dinh dưỡng, tăng trọng chậm.
- Giảm năng suất sinh sản: Gà đẻ giảm số lượng và chất lượng trứng, trứng dễ bị hỏng.
- Tăng chi phí chăm sóc và điều trị: Cần thuốc, cải thiện môi trường và chăm sóc đặc biệt.
- Tăng nguy cơ lây lan: Vi khuẩn truyền từ gà bệnh sang gà khỏe nhanh chóng, đặc biệt trong đàn nuôi mật độ cao.
- Dễ đồng nhiễm: Làm gà nhạy cảm với các bệnh hô hấp khác, tăng nguy cơ tử vong.
Phác đồ điều trị cho gà ORT
Để chữa khỏi hoàn toàn bệnh viêm phổi ở gà, người chăn nuôi phải kết hợp 3 phương pháp điều trị được các chuyên gia sức khỏe gia cầm khuyến cáo.
- Sử dụng bromhexine kết hợp với paracetamol để giúp gà long đờm và hạ sốt hiệu quả. Do hệ miễn dịch của gà lúc này còn khá yếu, cần bổ sung vitamin B-complex vào buổi sáng. Sức đề kháng tăng lên cũng đồng nghĩa với việc gà có khả năng chống lại vi khuẩn gram âm tốt hơn. Lưu ý nên sử dụng kháng sinh vào buổi chiều để đạt hiệu quả tối đa.
- Để tiêu diệt hoàn toàn vi khuẩn, cần cho uống thêm thuốc vào buổi chiều, chẳng hạn như Doxycillin , Tilmicosin hoặc Flofenicol . Uống hết trong vòng 30 phút, nếu không dùng hết thì bỏ đi. Thay nước sạch để gà uống lại bình thường.
- Nguyên tắc chung khi sử dụng kháng sinh là việc điều trị có thể chữa khỏi bệnh rất nhanh, nhưng gan và thận cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Vì vậy, hãy cho gà uống Megacid L để giải độc gan và thận bằng enzyme tiêu hóa. Lưu ý, sau khoảng 3 giờ sử dụng kháng sinh, bạn có thể tiếp tục sử dụng để giải độc gan và thận.
Phương pháp điều trị bệnh ORT ở gà
Bạn nên làm gì nếu gà của bạn mắc bệnh ORT ?
- Xử lý chuồng trại: Thường xuyên vệ sinh và khử trùng chuồng trại để tránh tình trạng ủ bệnh kéo dài. Rắc vôi xung quanh chuồng trại và đảm bảo thông gió và nhiệt độ thích hợp. Chuồng trại nên sử dụng Bestaquam-S với liều lượng 4-6 ml/1 lít nước, phun 2-3 lần/tuần. Đối với chuồng trại, phun trực tiếp Ecotru để giảm mùi hôi khó chịu.
- Dùng thuốc khi bị bệnh: Pha 1 ml/10 lít nước uống với Arolief, pha 1 ml/1-2 lít nước uống với Productive Hepato để điều trị các triệu chứng hạ sốt, giảm đau và giải độc gan.
- Sử dụng kháng sinh Nasher Quin với liều 1 ml/10 kg thể trọng/ngày. Phối hợp với: Sumazinmycin liều 1 ml/5 kg thể trọng/ngày. Tiêm liên tục 1-2 lần.
- Liều dùng Nasher Tol: 1 ml/20 kg thể trọng/ngày. Xịt 1-2 lần liên tiếp.
- Liều dùng Giuse OS 200: 1 ml/10 kg thể trọng/ngày. Kết hợp với Floricol: 1 ml/10 kg thể trọng/ngày. Uống liên tục trong 3-5 ngày.
- Sử dụng thuốc tăng sức đề kháng cho gà: Sử dụng Productive FORT e với liều 1 ml/1-2 lít nước uống. Sử dụng thêm Zymepro pha 1 g/1 lít nước uống.
Phòng ngừa bệnh ORT ở gà
Bệnh ORT ở gà lây lan rất nhanh, vì vậy cần phải ngăn chặn ngay lập tức. Tốt nhất nên áp dụng các biện pháp phòng ngừa bệnh nghiêm ngặt để tránh gà bị nhiễm bệnh.
- Thường xuyên khử trùng chuồng trại, rắc bột vôi hoặc men vi sinh lên sàn. Chuồng trại phải luôn mát mẻ, sạch sẽ và không có cặn nước. Thay lót chuồng thường xuyên.
- Gia cầm bị nhiễm bệnh cần được cách ly và chăm sóc riêng. Toàn bộ khu vực nuôi nhốt gia cầm bị nhiễm bệnh cần được khử trùng để ngăn ngừa dịch bệnh bùng phát trở lại.
- Khi nhập giống mới, nên nuôi gà ở khu vực riêng biệt. Quan sát và theo dõi sức khỏe đàn gà để dễ dàng kiểm soát khi có dịch bệnh xảy ra.
- Tiêm vắc-xin ORT cho gà mới nở theo đúng độ tuổi.
- Để ngăn gà hít phải khí độc trong lồng, ngày nay một số người thiết kế lồng hình thang để gà có thể ngủ ở trên cao.
Lưu ý quan trọng khi xử lý bệnh ORT
- Chẩn đoán chính xác: Bệnh hô hấp ở gà có nhiều nguyên nhân, cần phân biệt ORT với CRD, Mycoplasma, Newcastle, cúm gia cầm.
- Tuân thủ liều lượng thuốc: Tránh tự ý thay đổi liều lượng, gây kháng thuốc hoặc ảnh hưởng sức khỏe gà.
- Theo dõi lâu dài: Bệnh ORT có thể kéo dài và tái phát, cần chăm sóc liên tục.
- Kết hợp phòng và điều trị: Phòng bệnh tốt giúp hạn chế bùng phát, điều trị kịp thời giúp đàn nhanh hồi phục.
Bệnh ORT trên gà hiện nay đã có thể chữa khỏi hoàn toàn, giúp giảm thiểu thiệt hại cho người chăn nuôi khi giao mùa. Bài viết trên đã mô tả rõ ràng các biện pháp điều trị hiệu quả được các chuyên gia khuyến cáo cho các trang trại chăn nuôi gà.
